نویسنده: ناتسومه سوسه‌کی

مترجم: قدرت‌اله ذاکری

انتشارات: نشر برج

نوبت چاپ: اول ۱۴۰۰

تعداد صفحه: ۲۳۱

قیمت: ۷۵ هزار تومان

ناتسومه سوسه‌کی (Natsume Soseki) نویسنده‌ اهل ژاپن متولد فوریه سال ۱۸۶۷ است که با نام ناتسومه کین نوسو نیز شناخته می‌شود. سوسه‌کی که یکی از پیشگامان ادبیات داستانی مدرن ژاپن محسوب می‌شود، پس از پایان تحصیلاتش به روزنامه‌نگاری و تدریس در دانشگاه کوماموتو مشغول و پس از آن با دریافت بورسیه راهی دانشگاه سلطنتی لندن شد. در انگلستان با ادبیات کلاسیک قرن نوزدهم میلادی آشنا شد و تسلط بر زبان انگلیسی باعث شد فراتر از ادبیات شرق قدم بردارد و به دنیای ادبیات داستانی غرب وارد شود. او توانست به نویسنده‌ای صاحب سبک مبدل شود که ادبیات عصر مِیجی -۱۸۶۸ تا ۱۹۱۶ دورانی که در آن ژاپن به کشوری مدرن بدل شد – را متحول کند.

رمان کوکورو که از آن با عنوان پرفروش‌ترین اثر ادبی ژاپن یاد می‌شود در سال ۱۹۱۴ در زمان اوج شکوفایی هنری نویسنده، نوشته شد. انتشارات شینچوشا تا سال ۲۰۱۶ نزدیک به هشت میلیون نسخه از این کتاب را به فروش رساند که آن به غیر از تعدادی بود که توسط سایر انتشارات در جهان فروخته شد. کوکورو آخرین داستان از سه‌گانه‌ی پسین سوسه‌کی بود که در ادامه‌ی دو رمان قبلی از این مجموعه یعنی تا هیگان بگذرد و رهگذر است که پس از چاپ اولین رمان از این سه گانه، امپراتور میجی درگذشت و دوران میجی به پایان رسید.

گفته می‌شود سوسه‌کی که فرزند عصر میجی بوده است هیچ‌گاه نمی‌تواند با تغییرات و اصلاحات گسترده‌‌ی دوران تایشو که غالبا با ورود فرهنگ غربی به زندگی شرقی و ژاپنی همراه است، کنار بیاید. او که در سال ۱۹۱۶ و تنها چهار سال بعد از مرگ امپراتور میجی از دنیا می‌رود، در رمان‌هایش تلاش می‌کند تا تنهایی انسان در عصر مدرن را به تصویر بکشد. سوسه‌کی متعلق به نسلی است که در آن داستان مدرن ژاپنی متولد می‌شود و از سردمداران این نسل است. در کوکورو تقابل بین دو عصر متفاوت در تاریخ ژاپن (میجی و تایشو) و عبور از جامعه سنتی به جامعه متمایل به فرهنگ غربی در عصر مدرن به خوبی نشان داده می‌شود.

رمان کوکورو به معنای قلب چیزها، که توسط دو راوی اول شخص روایت می‌شود را می‌توان به دو بخش اصلی تقسیم کرد. روایت اول از راوی اول که دانشجوی جوان و ناپخته‌ی شهرستانی در شهر توکیو است که خود را رهجوی مسیر زندگی و شیفته سنسی (در زبان ژاپنی به معنی استاد) می‌داند، بدون اطلاع از زندگی گذشته‌اش او را به عنوان استاد خود در این راه برمی‌گزیند. بخش دوم که روایت راوی دوم یا همان سنسی است، نوعی خود–اعترافی است از گناهان و خطاهای گذشته و واکاوی حوادث گذشته در قالب یک نامه برای دانشجوی مشتاق، پیش از مرگ خودخواسته‌اش.

زبان رمان کوکورو به شدت ساده و نزدیک به زبان زنده است که همین امر موجب جذابیت و پویایی روایت از زبان هر دو راوی می‌شود. خواننده با اشتیاق بسیار درگیر قصه اصلی شده و بدون آنکه متوجه باشد خود را حاضر در یک خانه ژاپنی در دل توکیو می‌بیند. داستان سرراستی که هم خواننده عام را راضی می‌کند و هم به لحاظ داشتن لایه‌های زیرین بسیار در بیان تنهایی انسان و شرح وسعت آن در جامعه مدرن، خواننده‌ی حرفه‌ای را هم به خود جذب می‌کند. سه مفهوم رفاقت، مرگ و عشق در تار و پود قصه تنیده شده و روایتی از یک مثلث عشقی را در عمق خود دارد. مثلثی عشقی که تنها در یک لحظه رفاقتی را به آتش می‌کشد.

در زیر بخشی از رمان را می‌خوانیم:

«من که نتوانسته بودم خود را در میان کتاب‌ها زنده‌به‌گور کنم، چندی هم کوشیدم خودم را با غرق کردن روحم در نوشیدن به فراموشی بسپارم. نمی‌شود گفت که نوشیدن را دوست داشتم اما ذاتا طوری‌ام که اگر می‌نوشیدم، زیاد می‌نوشیدم و امیدوار بودم که با آن دچار بی‌خبری شوم. اما این روش سطحی هم بدبین‌ترم کرد. گاه در همان حال مستی، ناگهان به خود می‌آمدم: ابلها مردا که بکوشد خود را فریب دهد! و این تکانه، درجا چشم و دلم را به عالم هشیاری بازمی‌گرداند. گاه نیز هر چقدر می‌نوشیدم نه تنها به همین پایه از خودفریبی هم نمی‌رسیدم، بلکه می‌دیدم که از هشیار هم هشیارترم، و غمگین‌تر. به علاوه، حتی وقتی گمان می‌کردم به آن خوشی تصنعی دست یافته‌ام، آگاه بودم که چه در پیش دارم: افسردگی عمیق پس از مستی، چیزی که نصیب بانو و همسرم شد؛ کسی که آن‌همه دوستش داشتم. با آن همه انگار با آن کنار آمده بودند».

سمانه خادمی