نام کتاب: مجموعه کامل داستان‌های فلانری اوکانر

مترجم: آذر عالی‌پور

انتشارات: آموت

نوبت چاپ: پنجم ۱۳۹۸

تعداد صفحه: ۸۹۵

قیمت: ۱۳۵ هزار تومان

مری فلانری اوکانر نویسنده آمریکایی متولد ۱۹۲۵ در شهر ساوانا از ایالت جورجیای آمریکاست. از او دو رمان و سی‌و‌دو داستان کوتاه در دسترس است که تمام سی‌و‌دو داستان در مجموعه فوق برای اولین بار در ایران به صورت یکجا منتشر شده است. پیش از این نیز آذر عالی‌پور رمان شهود و چند داستان کوتاه از این نویسنده را به فارسی برگردانده است. مجموعه فوق با رعایت ترتیب زمانی در برگیرنده‌ی تمام داستان‌های کوتاه نویسنده‌ای است که در سال ۱۹۷۲، هشت سال پس از مرگش، جایزه کتاب ملی آمریکا را به خود اختصاص داد.

اوکانر دوره‌ی کارشناسی ارشد خود را در زمینه نویسندگی خلاق در کارگاه نویسندگی مشهور آیوا ادامه داد و پایان نامه‌ی کارشناسی ارشد او مجموعه داستانی بود به نام شمعدانی که بعد‌ها در سال ۱۹۴۶ در کتابی به همین نام به چاپ رسید.

زبان اوکانر ساده، سرراست و خالی از تکلف است. موقعیت‌ها در عین سادگی، پیچیدگی‌هایی دارند که خواننده را درگیر می‌کند. نویسنده برای هر داستان نقشه خاص خود را دارد و از این لحاظ هیچ داستانی شبیه داستان دیگر نیست. اگرچه مولفه‌های یکسانی هم در تمام داستان‌های او وجود دارد که امضای شخصی نویسنده هستند. مسئله‌ی دین، اقلیت‌های نژادی و مصائب سالمندی مهمترین پارامترهایی هستند که نویسنده به طور جدی به آنها می‌پردازد. شخصیت‌ها، اغلب انسان‌هایی از دین‌گریزان (اختصاصا مسیحی کاتولیک) و زخم‌خورده هستند.

در قصه‌های اوکانر بیشتر از آن که به دنبال کشمکش‌های بیرونی باشیم، باید درونیات را جستجو کنیم. چنانچه برخی از داستان‌ها بدون کوچکترین کنش بیرونی، خواننده را درگیر لایه‌های زیرین خود می‌کند. از طرف دیگر در مجموعه او هرگز خبری از روایت‌های ذهنی شخصیت‌ها نیست و راوی سوم‌شخص با بیان عینی جزییات، حالات و روحیات شخصیت‌ها را می‌نمایاند.

اگر چه داستان‌های مدرن اوکانر هنوز هم برخی از مولفه‌های رئالیسم را همچون توصیفات طولانی و کلاسیک در مورد وضعیت ظاهر و نوع پوشش شخصیت‎‌ها و فضاسازی اغراق شده دارند، با این حال آنچه داستان‌های او را متمایز می‌کند، درون‌مایه اغلب نامألوف، موقعیت‌های نامتعارف و چالش‌های هویتی شخصیت‌ها با محیط پیرامونشان است.

با آنکه داستان‌ها اغلب در شمال آمریکا روایت می‌شوند، ابزاری می‌شوند برای نویسنده تا گروتسکی از آداب و رسوم، مذهب و عقاید مردم در جنوب آمریکا را بسازد. همچنین رویکرد ضد نژادپرستی در اکثر داستان‌ها به چشم می‌خورد و شخصیت‌های رنگین‌پوست پای ثابت قصه‌های اوکانر هستند. شاخص‌ترین داستان این مجموعه و شاید مشهورترین آنها، یعنی داستان «انسان خوب چه دیریاب است» هنوز هم به عنوان نمونه‌ای درخشان از داستان‌های تمام‌عیاری است که در کلاس‌های نویسندگی تدریس می‌شود. داستان مادربزرگی که در سفری به همراه پسر، عروس و نوه‌هایش گرفتار آدم‌کش‌‎ها می‌شوند. داستانی که هرگز از خاطر خواننده نخواهد رفت و خلق لحظات رعب و وحشت در آن یگانه است.

اوکانر را می‌توان جزو آن دسته از نویسندگان آمریکایی‎ی دانست که در طول زندگی کوتاه سی‌و‌نه‌ساله‌اش توانست هرآنچه می‌خواست خلق کند و خود را در زمره بهترین‌های نسل خود جاودان کند.

اخیرا نشر آوانامه با همراهی نشر آموت مجموعه فوق را با استفاده از گروه گویندگان به صورت صوتی نیز روانه بازار کرده است.

در زیر بخشی از داستان «چرا کفار خشمگین می شوند؟» را می‌خوانیم:

کتاب‌هایی می‌خواند که به هیچ چیزی که الان مهم باشد ربط نداشتند. خیلی وقت‌ها زن از پشت سرش می‌آمد و قطعه‌ای عجیب را درکتابی که یک جایی آن را جا گذاشته بود می‌دید که زیر آن خط کشیده بود و آن وقت برای چند روز ذهنش درگیر آن می‌شد. یکی از قطعه‌هایی که در کتابی که او کف اتاقک دستشویی جا گذاشته بود به نحو ترسناکی در ذهنش باقی ماند.

قطعه این‌طور شروع می شد: «عشق باید پر از خشم باشد.» و او فکر کرد: خب، مال من که هست. او همیشه خشمگین بود. نوشته ادامه می‌داد: «از آنجایی که به همین زودی تقاضای مرا رد کرده‌ای، شاید نکوهش در تو کارگر بیفتد. تو در خانه پدرت چه‌کار می‌کنی، ای سرباز زن‌صفت؟ استحکامات و سنگرهایت کجا هستند؟ زمستان در جبهه‌های مقدم در کجا سپری می شود؟ گوش کن! شیپور جنگ از بهشت به صدا درآمده و ببین که ژنرال ما چگونه کاملا مسلح از میان ابرها به پیش می‌تازد تا سراسر جهان را فتح کند. از دهان پادشاه ما شمشیر دولبه‌ای ظاهر می‌شود که سر راهش هر چیزی را درو می‌کند. آیا سرانجام که از خواب کوتاه خود برمی‌خیزی به میدان نبرد می‌آیی؟ سایه را رها کن و خورشید را جستجو کن.»

سمانه خادمی