نویسنده: گلی ترقی

انتشارات: نیلوفر

نوبت چاپ: دهم ۱۳۹۸

تعداد صفحه: ۲۶۳

قیمت: ۳۸ هزار و پانصد تومان

«آدم‌ها به نظر من، دو دسته‌اند: آنها که از ابتدایِ جوانی، یا از آغاز کودکی، می‌دانند که چه کاره خواهند شد- دکتر، مهندس، تاجر، شاعر، قهرمان فوتبال و غیره، و آنها که نمی‌دانند. بلاتکلیفند. اغلب هم انتخابِ غلط می‌کنند. من می‌خواستم نویسنده شوم. برو برگشت نداشت. عاشقِ کلام بودم. دوست داشتم قصه ببافم. چاخان پاخان سر هم کنم. حرف بزنم. حرف‌هایِ هیجان‌انگیزِ رنگین…»

گلی ترقی متولد اولین ماه پاییز سال ۱۳۱۸، همانطور که در گفتگویش با کامران فانی و علی دهباشی گفته بود عاشق نوشتن است. او می‌گوید: «احتمالا، نویسندگی را از پدرم به ارث برده‌ام…» پدرش صاحب نشریه‌ی ترقی بود و همین امر باعث شد کودکی‌هایش را با قلم، دوات، کتاب و قصه بگذراند. در دوران دبیرستان به اصرار پدرش برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و این شروع سفرهایش بود. سفرهایی که تا سال‌ها بعد ادامه داشت و به داستان‌هایش وارد شد. کتاب «جایی دیگر» داستان‌هایی را در بر می‌گیرد که سفر مهمترین کنش پرتکرار در آنهاست. داستان‌هایی که گر چه از هم مجزا هستند اما سفر است که آنها را بهم پیوند می‌زند، سفر به جایی دیگر.

مجموعه داستان «جایی دیگر» شش داستان مستقل کوتاه دارد که برای اولین بار در سال ۱۳۷۹ به چاپ رسید. سه داستان «انار بانو و پسرهایش»، «بزرگ بانوی روح من» و «درخت گلابی» از این مجموعه، در سال ۱۳۸۰ از سوی داوران «جایزه ادبی هوشنگ گلشیری» به‌عنوان داستان‌های برجسته انتخاب شدند. داستان «بزرگ بانوی روح من» به زبان فرانسوی ترجمه ‌شده است و به ‌عنوان بهترین داستان سال این کشور انتخاب شد و داریوش مهرجویی فیلم‌ساز بنام ایرانی بر اساس داستان «درخت گلابی» فیلم سینمایی ماندگاری به همین نام را در سال ۱۳۷۶ ساخت.

داستان اول از این مجموعه به نام «بازی ناتمام» در فرودگاه پاریس آغاز می‌شود. راوی اول شخص و قهرمان داستان در تب و تاب سوار شدن به هواپیما همکلاسی قدیمی‌اش را می‌بیند که روزی قهرمان کودکی او بوده. همین اتفاق ساده یعنی دیدن یک آشنا باعث می‌شود که راوی به گذشته پرتاب شود و تکه تکه اتفاقات آن دوران را به یاد آورد. داستان با نثری روان و ساده پیش می‌رود و راوی را در گذشته و حال معلق نگه می‌دارد.

«انار بانو و پسرهایش» نام داستان دوم این مجموعه است. شروع داستان از همان فرودگاه است اما اینبار در تهران. راوی در گیرودار مشکلاتِ گمرک فرودگاه است که دستی بازویش را می‌گیرد. او پیرزنی به نام اناربانو چناری از یزد است که از راوی کمک می‌خواهد. اناربانو باید به سفری برود که نمی‌خواهد، اما مجبور به آن است. اجباری خودخواسته. اجباری از روی عشق. برای دیدن پسرهایش به سوئد می‌رود. اناربانو شخصیتی به یاد ماندنی دارد که به خاطر اتفاق‌هایی که در سفر پیش می‌آید نه از خاطر راوی می‌رود و نه از یاد خواننده. پایان داستان باز است، هم راوی، هم خواننده نمی‌داند اناربانو کجا می‌تواند باشد.

سومین داستان «سفر بزرگِ امینه» ماجرای سفرهای تلخِ زنی بنگالی به نام امینه است که به اجبار همسرش برای کلفتی به کشورهای مختلف می‌رود و حقوقش را در اختیار همسرش می‌گذارد. در شروع داستان، امینه در ایران است در خانه‌ی راوی. داستان با نثری ساده و روان و پرکشش خواننده را تا انتهای قصه با خود می‌کشاند. خواننده می‌خواهد بداند امینه چه وقت دست از آن افکار عقب‌مانده بر می‌دارد و آیا طغیان خواهد کرد یا همچنان مطیع و کلفت بی‌چون و چرای همسری که سال‌ها از خودش بزرگتر است خواهد ماند. همسری که فرزندش را به گدایی وادار می‎‌کند و زن اولش را دیوانه کرده است.

«درخت گلابی» داستان چهارم، قصه‌ی مردِ نویسنده‌ای است که از سر و صدا و هیاهوی شهر می‌گریزد و به باغ کودکی‌هایش پناه می‌برد تا کتابش را بنویسد اما باغبان پیر به اصرار از او می‌خواهد که فکری به حال درخت گلابی باغ بکند، چون درخت بدون هیچ مشکلی بار نداده است. راوی مجبور می‌شود اتاقش را ترک کند و به باغ برود که همین رفتن کنار درخت گلابی باعث می‌شود به خاطرات کودکی‌اش پرتاب شود و خاطره نخستین عشقش به دختری بزرگتر از خودش، به او هجوم می‌آورد.

کوتاه‌ترین داستان این مجموعه داستانی است به نام «بزرگ بانویِ روحِ من». راوی این داستان استاد دانشگاهی است که روزهای سختی را می‌گذراند. به سفر می‌رود و با دیدن خانه‌ای اساطیری در بیابان و ورود به آن گویی تولدی دوباره می‌یابد.

«جایی دیگر» داستان آخر این مجموعه است که بسیاری معتقدند بهترین و مفصل‌ترین داستان این مجموعه است. راوی که چندان تاثیری در قصه ندارد، زندگی قهرمان داستان به نام امیرعلی را روایت می‌کند. امیرعلی و همسرش ملک‌آذر به ظاهر زندگی خوبی دارند و در خوشبختی روزگار می‌گذرانند که اتفاقی در نیمه شب این روال را به هم می‌زند. از دست امیرعلی شروع می‌شود و بعد دیگر اعضای بدنش نسبت به وضع موجود که همان نارضایتی امیرعلی از زندگی‌اش است طغیان می‌کنند. در نهایت امیرعلی با وحشت، اما به تبعیت از جسم خود همه چیز را رها می‌کند و به آنچه سال‌ها در درون به دنبالش بود می‌رود.

ندا صالحی