نویسنده: ماهر اونسال اریش

مترجم: مژده الفت

انتشارات: فرهنگ نشر نو

نوبت چاپ: اول ۱۴۰۰

تعداد صفحه: ۱۲۰

قیمت: ۴۲ هزار تومان

ماهر اونسال اریش متولد سال ۱۹۸۰ از نویسندگان جوان و معاصر ترکیه است که بیشتر به خاطر داستان‌های کوتاهش شناخته شده است. تا کنون چند مجموعه داستان از او به چاپ رسیده که مجموعه داستان «ما به همان اندازه زیبا بودیم» در سال ۲۰۱۴ موفق شد جایزه ادبی سعید فائیک را از آن خود کند.

اریش در اولین رمان خود با نام «این دنیاست» که در سال ۲۰۱۵ منتشر شد، روش‌های جدیدی از روایت را به کار برد و توانست علاقه‌اش به قصه‌پردازی و ادبیات مدرن را نشان دهد.

رمان دیگران (Öbürküler) که در سال ۲۰۱۷ به چاپ رسید، روایت‌گر زندگی خانواده‌ای پنج‌نفره در ترکیه ۱۹۶۰ است که مجبور به کوچ می‌شوند. رفتن از شهر و دیار به سوی سرنوشتی نامعلوم و به دنبال خوشبختی. شروع رمان هم‌زمان است به آغاز حرکت از شهری کوچک به مکانی نامعلوم. همراه با ترس‌ها و دلهره‌ها. نویسنده تلاش می‌کند در قالب قصه‌ای که سعی در روایتش دارد، حال و هوای حاکم بر ترکیه در زمان نخست‌وزیری عدنان مندرس و وقایع سیاسی–اجتماعی آن دوران را بیان کند. زمانی که یونانیان به ناچار مجبور به ترک کشور می‌شوند و خانه و زندگی‌شان در اختیار دیگران قرار می‌گیرد.

عنوان کتاب «دیگران» اشاره به دیگری دارد. به هر دیگری‌ای که خانه را غصب می‌کند و یا از خانه می‌گریزد. در بخش اول داستان که به شدت نمادین و پر از نشانه‌های کنایه‌آمیز است، با پدر و مادری روبرو هستیم که به‌دنبال وعده‌ای از طرف یک دوست، قصد به ترک دیار می‌کنند و بچه های سردرگمی که بی‌خبر از وقایع سیاسی جاری در جامعه، همراه والدین می‌شوند. نویسنده با تقسیم کتاب به دو روایت مختلف و از دو سمت به یک ماجرا و چرخش ناگهانی زاویه‌دید، گویی شکلی جدید از داستان‌پردازی را امتحان می‌کند.

به علاوه، «دیگران» به ماوراء طبیعه و حضور کسانی دیگر در خانه اشاره دارد. خانه‌ای به ظاهر خالی و به جا مانده از کوچ‌کنندگان که صاحبان جدیدش را نمی‌پذیرد. نویسنده در خلال داستان اشاراتی دارد به باورها و عقاید مردم در آن زمان که ریشه در خرافه‌پرستی و اعتقاد به زندگی از ما بهتران در کنار انسان داشته است. دیگرانی که در پایان به طرز جالبی به سخره می‌گیردشان. تا جایی که این رمان را نه می‌توان در ژانر وحشت جای داد و نه اصلا قصدی برای رعب‌انگیز بودن دارد. دیگران داستانی سرگرم‌کننده است درخلال وقایع تاریخی کشوری که درگیر کودتاست.

همچنین از زیبایی‌های کتاب می‌توان به خوش‌سلیقگی نویسنده اشاره کرد که هر فصل را با شعری از کتاب «مناظری از انسان‌های کشورم» اثر ناظم حکمت آغاز کرده که به نوعی با ماجراهای آن فصل پیوند دارد.

در پایان، رمان دیگران را اگرچه نمی‌توان جزو آثار ماندگار و یا تاثیرگذار ادبیات ترکیه دانست، ولی دریچه بسیار خوبی است برای آشنایی با نسل جدید و کمتر شناخته‌شده‌ای از نویسندگان ترک که در حال آزمودن شیوه‌های نوین روایت و داستان‌نویسی هستند. نویسندگانی که اغلب زیر سایه نام‌های بزرگی چون سعید فائیک، اورهان پاموک و الیف شافاک گم می‌شوند.

در زیر بخشی از کتاب را می‌خوانیم:

«بچه‌ها گویی به سیاره‌ای دیگر پا گذاشته‌اند با حیرتی بی‌پایان اطراف را تماشا می‌کردند. تا شنیدند پدرشان به مادر گفت “اینجا پارک گنچلیکه“، سرچرخاندند به جهتی که با انگشتش نشان داده بود. فواره‌های توی حوض که با نزدیک شدن بزرگ‌تر هم شده بودند آب را به سوی آسمان پرتاب می‌کردند. از برابر بنای زیبایی گذشتند و از کنار پارک دور زدند. در انتهای مسیر، ایستگاه قطار که گویی منتظرشان بود، رخ نشان داد. سعاد که می‌خواست بپرسد “پارک چیه؟” از تعجب یادش رفت. پدر گفت: “این هم ساختمان مجلس که پدر ترک‌ها ساخته.” بچه‌ها ساختمان وسط باغ را نگاه کردند. فوزیه خانم با چشمان کنجکاو چنان نگاه می‌کرد که گویی اگر بیشتر دقت کند آتاتورک و سلاح‌دارانش را در حال خروج از باغ خواهد دید.»

سمانه خادمی