ترجمه: افشین رضاپور

نشر همان، چاپ اول ۱۳۹۶، ۴۰۷ صفحه، ۳۴ هزار تومان

تیم اوبرایان رمان‌نویس آمریکایی متولد ۱۹۴۶ است که بیشتر بخاطر رمان مشهور «وسایلی که همراهشان بود» شناخته می‌شود. کتابی که یکی از بهترین نمونه‌ها در نشان دادن ترس و سیاهی و وحشت ناشی از جنگ و یک نیمه‌خودزندگی‌نامه موفق، برگرفته از خاطرات نویسنده در جنگ ویتنام است. دو سال حضور او در جنگ و رسیدن به درجه گروهبانی و سپس پیوستن به جمع مخالفان جنگ و تجربه ناب او از روحیات و خلقیات سربازان آمریکایی باعث شد تا او بتواند روایت نویی از مصائب جنگ ارائه کند.

رمان تام کت در هزارتوی عشق که در سال ۱۹۹۸ به چاپ رسید، کتابی نه درباره جنگ که درباره آدم‌های پس از جنگ است. روایتگر آن حفره عمیق و تاریک بوجود آمده در کسی است که سال‌هاست از جنگ برگشته ولی سایه سنگین آن هرگز از سرش برداشته نمی‌شود. توماس چیپرینگ داستانش را از قلب کودکی آغاز می‌کند. از آن زمان که تنها هفت سال دارد و جهانش به بزرگی حیاط خانه‌شان است. داستان با رفت و برگشت‌های متعدد زمانی همراه است. پل‌های تداعی که در تمام طول قصه به صورت کلمات معنادار در نظر راوی ظاهر می‌شوند و او را به اعماق گذشته پرتاب می‌کنند. اما شاید بیشتر از آن چیزی که توماس چیپرینگ استاد زبان‌شناسی، از رابطه عشق با زبان می‌گوید، کسی تا بحال نگفته باشد. عشقی که هیچ‌گاه مطلق نیست و در نوسان بین هوس و خیانت تاب می‌خورد.

تیم اوبرایان در کتاب تام کت در هزارتوی عشق، هزارتوی عشق را با هزار توی زبان درهم می‌آمیزد. تامی دایما در وقفه‌های زمانی زندگی گیر می‌کند و به روزهایی برمی‌گردد که برای همیشه دامن‌گیرش شده. اولی جایی در کودکی و دیگری جایی در میانه جنگی که به خاطرش مدال نقره لیاقت گرفته است. نویسنده در تمام فصل‌های کتاب آنقدر با کلمات و معنای پنهانشان بازی می‌کند تا آن بخشی از احساس عشق پندار را در خواننده بیدار کند که پیش از آن هرگز آنگونه بدان نیاندیشیده بود.

به راستی عشق چیست؟ مفهومی که با هزار زبان توصیف می‌شود و نمی‌شود. توماس چیپرینگ که می‌پندارد تمام زندگی‌اش در گرو عشقی آتشین به لورنا سویی بوده که در آن ظهر گرم تامپا او را رها کرده و در پی تایکونی رفته که از عشق هیچ نمی‌داند. و هربی که کالیگولای قصه است و سایه سنگینش در تمام زندگی تام دیده می‌شود.

تام کت در هزار توی عشق، اینگونه رابطه عشق و زبان، تعصب و دین، جنگ و جسارت را، درهم‌فرورفته و به‌هم‌تابیده روایت می‌کند. رمانی که خواندنش برای هر خواننده‌ای بی‌نهایت جذاب و پیش‌رونده است.

تام کت در هزار توی عشق اگرچه در همان سال اول نشر و سال‌های بعد آنچنان که باید مورد نقد و بررسی قرار نگرفت، اما می‌توان آن را جزو رمان‌های مهم و مهجورمانده ترجمه شده از اوبرایان دانست.

در زیر بخشی از متن کتاب را می‌خوانیم:

«حتی در زمان جنگ هم از بلای عشق خلاصی نداشتم. سرنوشتم بود. داستان زندگی‌ام بود.

از دوران کودکی به این طرف همواره اشتهایی سیری‌ناپذیر برای عشق تحلیلم برده بود، عطشی بی‌پایان داشتم و حفره‌ای بی‌انتها در درونم. واقعاً به خاطر عشق دست به هر کاری می‌زدم (و خواهم زد) و عملاً هر کاری می‌کردم تا عشق را حفظ کنم. به خاطر عشق دروغ می‌گفتم (و خواهم گفت)، به خاطر عشق حقه می‌زدم (و خواهم زد)، به خاطر عشق التماس می‌کردم (و خواهم کرد)، بخاطر عشق دست به دزدی می‌زدم (و خواهم زد)، به خاطر عشق به نام کس دیگری مطلب می‌نوشتم (و خواهم نوشت)، به خاطر عشق انتقام می‌گرفتم (و خواهم گرفت)، به خاطر عشق اقیانوس‌ها را شنا می‌کردم (و خواهم کرد) و شاید حتی بخاطر عشق قتل کنم.»

 سمانه خادمی