ارواح اتاق زیر شیروانی

نویسنده: انریکه اندرسون ایمبرت

مترجم: جواد عاطفه

نشر کوله‌پشتی

چاپ اول ۱۳۹۸

۱۱۰ صفحه

۱۵ هزار تومان

ارواح اتاق زیر شیروانی مجموعه ۶٢ داستان کوتاه است. این مجموعه، نخستین کتاب از ایمبرت است که به زبان فارسی ترجمه شده. انریکه اندرسون ایمبرت، نویسنده، تاریخ‌نگار، روزنامه‌نگار، پژوهشگر و منتقد ادبی متولد سال ١٩١٠ در آرژانتین است. او از شانزده سالگی کار حرفه‌ای ادبی را آغاز کرد و در بیست و چهار سالگی به خاطر رمان بی‌خوابی برنده یک جایزه ادبی شد.

او پیش از آنکه در سرزمین مادری خود شناخته شود خارج از آرژانتین به عنوان یکی از مطرح‌ترین چهره‌های ادبیات اسپانیایی شناخته شده بود تا جایی که تورپ استاد زبان اسپانیایی دانشگاه سن‌جان مینه‌سوتا در آمریکا درباره او گفت: «هرکس به ادبیات داستانی پیشرو مطرح قرن بیستم اسپانیا و جهان علاقمند است باید داستان‌های انریکه اندرسون ایمبرت را بخواند و او سزاوار بهتر دیده شدن و شناخته شدن در جهان است. باید او را خواند تا به جایگاه واقعی او در میان نویسندگان بزرگ جهان پی برد. خوانش او یک ضرورت است.» مارکز هم از او به عنوان استاد تخیل‌پردازی در ادبیات آمریکای لاتین یاد کرده و داستان دو صفحه‌ای سبکی پدرو را یکی از شاهکارهای ادبیات داستانی جهان دانسته. بورخس درباره اندرسون گفته: «او خیال‌پردازترین نویسنده سرزمین رویاهاست. سبک او برخاسته از یک تخیل باشکوه است.»

اولین مجموعه داستان ایمبرت ۱۹۵۶ به زبان انگلیسی منتشر شد و کاندیدای جایزه سروانتس شد. ایمبرت کوتاهِ کوتاه می‌نوشت و می‌توان او را مطرح‌ترین و خلاق‌ترین نویسنده شیوه داستان‌نویسی میکرو دانست. نظریه و تکنیک‌های داستان‌نویسی ایمبرت سبب شد تا از او به عنوان یکی از بنیانگزاران رئالیسم جادویی در ادبیات جهان نام برده شود. سبک و مکتبی که بعدها بوسیله نویسندگانی همچون میخل آنخلو آستریاس، آلخو کارپانته و گابریل گارسیا مارکز به اوج رسید. اندرسون ایمبرت از اولین کسانی بود که خورخه لوئیس بورخس را کشف کرد.

در ارواح اتاق زیر شیروانی، ایمبرت با خلق موقعیت‌هایی بر پایه خاطرات و با استفاده به‌جا از تخیل، استعاره و فانتزی، داستانهایی عجیب و شگفت‌آور، غیر قابل پیش‌بینی و نو را خلق می‌کند و تحولی بزرگ در نوشتن داستان کوتاه به وجود می‌آورد. او واقعیتِ خود، جهان و انسان را به چالش می‌کشد و تصویری دگرگون و جدید از هستی به ما ارائه می‌دهد. خواننده در داستان‌های این کتاب می‌تواند نوعی بی‌مکانی و بی‌زمانیِ عجیب را تجربه کند، با اسطوره‌ها مواجه شود، فضاهایی روان‌شناسانه یا فلسفی را لمس کند، خود را در جایگاه راوی داستان تصور کند و در پایان هر داستان به شدت شگفت‌زده شود و مشتاق به خواندن داستان بعدی و کشف رمزآلودگیِ جهانی پرهیبت و با شکوه.

ایمبرت در مقدمه «ضد داستان: یک گلچین از تخیلی تجربی» می‌نویسد: هر یک از داستان‌های من یک فضای بسته است، کوتاه و گرفتار فانتزی، چیزی شبیه زندگی خودم. برای فهم جهان‌بینی من باید تمام داستان‌های من خوانده شود. خواننده داستان‌های من شاید از خودش بپرسد: داستان‌هایی با این پایان‌های غیرمنتظره و گاه مضحک آیا اصلا ارزش خواندن دارد؟ و من پاسخ می‌دهم که این دقیقا تصویری از زندگی خود شماست، آیا خواندن و مرور زندگی شما ارزش دارد؟

ایمبرت در نقد رئالیسم می‌گوید: نه، هیچ کس نمی‌تواند از واقعیت فرار کند. اما از واقعیت ادبی چرا، می‌شود از آن فرار کرد و من فرار کرده‌ام. من از یک رئالیسم معمولی که بر ادبیات آرژانتین غالب شده بود فرار کردم…

برشی از داستان سبکی پدرو:

«در مدت دو ماه، مرگ خودش را نشان داد. دکتر غرغر می‌کرد که بیماری پدرو بیماری جدیدی است و روش درمانی خاصی برای آن وجود ندارد. او نمی‌دانست که چه کار باید بکند. از شانس پدرو، بیماری خود به خود از بین رفت و او علاج شد. با آنکه زیادی لاغر شده بود، اما همان بود که بود وقتی بعد از چند هفته نقاهت، بلند شد، احساس بی وزنی می‌کرد. به زنش گفت: گوش کن حالم خوبه، اما نمی‌دونم چرا به نظرم میاد که بدنم رو از دست دادم! انگار که لباسی تنم نیست، یا شایدم گوشتای تنم رفتن و روحم رو برهنه و عریان، تنها گذاشتن!»

خوشه شایان