نویسنده: فرناندو سورنتینو

مترجم: محمدرضا فرزاد

نشر چشمه

پاییز ۹۸

۲۱۶ صفحه

۳۵ هزار تومان

نویسنده کتاب، فرناندو سورّنتینو هشتم نوامبر سال ۱۹۴۲ در خانواده‌ای نسبتا فقیر با اجداد ایتالیایی آرژانتینی در بوئنوس‌آیرس پایتخت آرژانتین به دنیا می‌آید. سراسر سال‌های کودکی و نوجوانی را به خواندن رمان‌های آنگلوساکسون و فوتبال بازی کردن می‌گذراند. در جوانی یکی دو سالی در دانشکده حقوق تحصیل می‌کند. اما سرانجام در مدرسه تربیت معلم، ادبیات و زبان می‌خواند و در سن بیست‌وشش‌سالگی دبیر ادبیات زبان اسپانیایی و لاتین می شود. در کنار تدریس برای امرار معاش شروع می‌کند به نوشتن. سورنتینو در مورد اولین مجموعه داستانش که در سال اول معلمی‌اش نوشته می‌گوید: «از سر خامی و نادانی و شاید هم فضل‌فروشی کتابی نوشته بودم. واقعاً آبروریزی بود. حتی حاضر نیستم دوباره چاپش کنم. البته بماند که نطفه آثار بعدی‌ام را در خود داشت.» پس از این اولین مجموعه داستان، سورنتینو تاکنون چندین مجموعه داستان و رمان هم برای بزرگسالان هم برای کودکان و نوجوانان به چاپ رسانده که به چندین زبان ترجمه شده است.

کتاب «مردی هست که عادت دارد با چتر بکوبد تو سرم»، از متن انگلیسی How to defend yourself against scorpions به فارسی برگردانده شده است. این اولین مجموعه داستان بزرگسال از آثار سورنتینو است که به زبان فارسی چاپ می شود. در این مجموعه که داستان‌هایش به صیغه اول شخص روایت شده‌اند تا همانطور که خود سورنتینو در مقدمه کتاب گفته مسئولیت کلمات را به عهده بگیرد، با یکی از شاداب‌ترین، پرتحرکترین و خلاق‌ترین آثار طنز در ادبیات آمریکای لاتین و نویسنده‌اش آشنا می‌شویم. هر چند سورنتینو خود را طنزنویس نمی‌داند بلکه خود را قصه‌گویی می‌داند که مایه‌ای از طنز هم دارد. چیره‌دستی او را در بازآفرینی موقعیت‌های کافکایی در قالب قصه‌ای طناز و گاه کاراگاهی می‌بینیم. سورنتینو در داستان‌هایش همه چیز را به بازی می‌گیرد و آدمها را به راحتی به هچل می‌اندازد. در اغلب داستان‌های او همه چیز از یک اختلال ساده شروع می‌شود و در پایان به وضعیتی وخیم و وضعیتی حاد می‌انجامد. این اختلال ساده می تواند شکست کلیدی در قفل باشد یا بوی بد یک هم‌خانه‌. داستانهای سورنتینو شدیداً بر عناصر تصادف، سرعت، فانتزی و بر زمینه‌ای شوخ و شنگ استوار است. زبانش بسیار سهل و ممتنع و گویا و موجز است. بدین ترتیب در داستان‌های او همه چیز برای برای خواندن قصه‌ای مفرح و خوش‌خوان آماده است. حتی در دو داستانی که در این مجموعه کاملاً تم کاراگاهی و جنایی دارند، می‌توان طنازی و فرح‌بخشی قلم سورنتینو را دید.

برای این که مثالی از مطالب بالا آورده باشیم و همچنین ذائقه خوانندگان را تحریک کرده باشیم تا این کتاب را بخوانند، اولین جملات اولین داستان کتاب را در زیر می‌آوریم که در آن داستان با یک اختلال ساده بدبویی یک هم‌خانه و آنچه بر سر حمام و دستشویی مشترک می‌آورد، شروع می‌شود و زمینه یک گروتسک را فراهم می‌آورد.

«وای که چقدر از این آنتولین متنفرم! آنقدر از این یارو متنفرم که سه بار سعی کرده‌ام بکشمش، و هر سه بار هم موفق نشده‌ام. اگر بخواهم به زبان تمثیل متوسل شوم، باید بگویم آنتولین مظهر کثیفی است. نقداً به این حکم بسنده کنم که آنتولین چرک‌ترین و هپلی‌ترین موجود روی زمین است.»

حمیدرضا زمانی