نویسنده:  اسکار کوپ-فان

مترجم: ابوالفضل الله‌دادی

نشر فرهنگ نشر نو

چاپ اول ۱۳۹۹

۹۵صفحه

قیمت: ۲۰ هزار تومان

اسکار کوپ-فان متولد سال ۱۹۸۸میلادی در فرانسه است. در شانزده سالگی، در پی جدایی پدر و مادر، از خانه خارج شد و زندگی کولی‌وار خود را در برلین و فرانسه آغاز کرد. او که به عنوان یکی از پدیده‌های ادبیات فرانسه شناخته شده است، از نوزده سالگی نویسندگی را به طور جدی آغاز کرد. تحصیلات خود در کلاس‌های مقدماتی ادبیات را پس از دو سال نیمه‌کاره رها کرد و در بیست و سه سالگی با اولین رمانش به نام هتل زنیت، برنده‌ی جایزه‌ی ادبی فلور فرانسه شد.

دومین کتاب او با نام «فردا برلین» توسط جرج میلر به انگلیسی برگردانده شده است. کتاب محاکمه‌ی خوک، اولین کتابی است که از این نویسنده به فارسی ترجمه شده است.

این رمان جنجالی، نگاهی است انتقادی به سیستم‌های قضایی ناکارآمدی که چنان در جزئیات اجرای عدالت غرق شده‌اند که در آن‌ها هیجان، رنجش، انزجار و ترس به بازی گرفته شده است.

داستان، سرنوشت یک خوک تنها و بی‌خیال را روایت می‌کند که طی گردش آرام روزانه‌اش، با کودکی در گهواره روبرو می‌شود و با دریدن قسمتی از گونه و شانه‌ی کودک، او را به قتل می‌رساند. پس از این که مردان دِه او را با دهانی خون‌آلود در زیر سایه‌ی یک درخت پیدا می‌کنند، خوک به دست قانون سپرده می‌شود و باید در برابر دادگاه، از خود دفاع کند.

از اواخر قرون وسطی تا قرن ۱۸میلادی در اروپا به خصوص در فرانسه، محاکمه‌ی حیوانات صورت می‌گرفت. سوژه‌ی این داستان نیز از ماجرایی در سال۱۴۹۴گرفته شده است؛ ماجرای خوکی که در یکی از روستاهای فرانسه، در برابر چشمان خانواده‌ای وارد خانه شد و شروع به خوردن صورت و گردن فرزند خانواده کرد.

با این حال، رمان محاکمه‌ی خوک، به زمان و مکان خاصی تعلق ندارد. این رمان، تمثیلی از همه‌ی انسان‌هایی است که به اعتقاد نویسنده، دم از عدالت می‌زنند اما اشتیاق انتقام درآنها، بیشتر شبیه به ارضای میل قتل است تا فکر برقراری عدالتی واقعی:

«حکم قبل از هر چیز درک جنایت است. این قدرتی را که آدم‌ها به خودشان اعطا کرده‌اند نمی‌توان سرسری گرفت. وظیفه‌ای بر عهدۀ ماست. و اگر بی‌دلیل اقدام کنیم، همچون جانیانی رفتار کرده‌ایم که در موردشان به قضاوت نشسته‌ایم. تکلیف ما این است که انسان‌های خوبی باشیم.»

نمایش سیرت حیوانی انسان‌ها، همواره دغدغه‌ی بسیاری از نویسندگان بوده است. اسکار کوپ-فان نیز در قاب کوچک تصویری که ساخته است، بدون وام گرفتن از سوژه‌های سوررئالیستی، نمایش بی‌نظیری از جابجایی مقام حیوان و انسان را به تصویر می‌کشد:

«متهم به طرز غریبی به مستمعینش نگاه می‌کند. مغرور نیست؛ خجالت هم نمی‌کشد. حضورش قاطع و تقریباً خشن است. همچون بدن‌هایی که منزجرمان می‌کنند ترسناک است. ژاندارم‌هایی که جابه‌جایش می‌کنند دستکش به دست دارند. نمی‌خواهند پوستش را نزدیک پوست خودشان حس کنند. دندان‌هایش از آب دهانی غلیظ می‌درخشد. لاغر شده است. متهم‌ها این گونه با معدۀ خالی از خودشان دفاع می‌کنند.»

آن‌جا که وکیل پدر و مادر نوزاد از درد و رنجی که بر آنها رفته سخن می‌گوید، نتیجه می‌گیرد: «از آنجا که نمی‌توانیم به گذشته بازگردیم و چون نمی‌خواهیم زخم‌هایشان را درمان کنیم، باید انتقامشان را بگیریم. و مانعِ این حیوانِ نفرت‌انگیز شویم که می‌خواهد شراره‌های دوزخ را جای دیگری منتشر کند!»

اما در همان دادگاه این قضاوت زیر سوال می رود: «گیریم که مجرم است. آیا به همان اندازه هم مسئول هست؟ بر این حرف اصرار دارم. آیا مسئول هست؟ وقتی به خودمان زحمت نمی‌دهیم ماجرا را درک کنیم، می‌توان در مورد مسئولیت قضاوت کرد؟»

این داستان، نمایش بی‌نظیر محاکمه‌ی یک خوک است که «تنها و بی خیال قدم می زند» و «دندان‌های کثیف بزرگ و نگاه روشنی دارد.»، در دادگاه انسان‌هایی که «بدون درک ماجرا به قضاوت می‌نشینند». 

کتاب محاکمه‌ی خوک، در واقع محاکمه‌ی نظام‌هایی است که بدون درک درست از شرایط جامعه، دست به وضع قانون می‌زنند. محاکمه‌ی قوانین ناعادلانه‌ای که از دل نظام‌های ناکارآمد قضایی سر برمی‌آورند. و نیز محاکمه‌ی انسان‌هایی که می‌توانند در سایه‌ی عدالت، خوی حیوانی خود را تغذیه کنند و خود را نیز شایسته‌ی این امر بدانند.

ایلناز نواب‌پور