مکثی در گفتار / مقدمه دکترشفیعی‌کدکنی بر گزینه اشعار پرویز‌ناتل‌‌خانلری

این کتاب سال گذشته منتشر شد . این‌جا و آنجا در شبکه های مرسوم به اجتماعی هر‌‌کس واکنشی نشان داد و گذشت . بنده هم به واسطه ۳ سال کار مستمر روی فرهنگ شعر نو فارسی بخش نیما که حاصلش ۲ جلد ۹۰۰ صفحه‌یی است که توسط نشر‌دوستان منتشر شد، کمی درباره آنچه دکتر‌کدکنی درباره خانلری و نیما نوشته بودند دست‌پرتر از دیگران بودم ، اما سکوت کردم ، چرا که نمی‌خواستم مبدل کسی شوم که کارش به جای شعر و شاعری و ادامه تالیف فرهنگ شعر نو فارسی که مربوط به شاملوست و ….. بشود پاسخ‌گویی به این و آن است. اما با گذر زمان و حساسیت موضوع ، مقاله زیر را نوشتم که شاید به‌عنوان سندی تاریخی برای آیندگان بماند ، آن هم در برابر حرف های دکترکدکنی که در کتاب آمده و ناگزیر به چرخه‌ی تاریخی فرهنگ شعری ما پیوسته است . با خود فکر می‌کردم چه نیازی به نوشتن چنین یادداشتی از سوی دکترکدکنی بود ؟آیا واقعا برای ادای احترام به استاد خویش ( خانلری ) می‌بایست از روی جسد نیما رد شد ؟ کاش دکتر‌کدکنی دست به این کار نمی‌زد که زیر‌خاکی ها را بیرون بیاید متاسفانه نه باید گفت آن گفتار به نفع هیچک خاصه دکتر‌خانلری نیست .
بنده، به سهم خودم درباره دکتر‌خانلری و نیما سکوت کرده بودم با اینکه اسناد و مدارک جالبی در اختیار داشتم و دارم که به کل جایگاه ادبی که نه جایگاه شعری استاد خانلری را دگرگون می‌کرد. اما حالا که دکتر‌کدکنی دست به خدشه ئار کردن نیما زده اند و تا جایی که توانسته‌اند با الفاظ تمسخرآمیز آن‌هم بدون هیچ مدرکی و فقط با اکتفا به تصور‌ می‌کنم ، نیما را بی شرف و دزد و ….. خطاب کرده‌اند ، ناگزیر به نوشتن این مقاله شدم .به رسم ادب از استادم دکتر کدکنی پوزش میخواهم که نتوانستم سکوت کنم و به پاسخ برخاستم.
باری ! از متلک‌های تمسخر‌آمیز دکتر‌کدکنی نسبت به نیما می‌گذرم که بسی مایه تاسف است : به اشاره اما برای آن دسته از خوانندگانی که آن مقدمه را نخوانده اند همین بس که فرموده اند: امام‌زاده نیما !. بزرگنرین پیشاهنگ شعر فارسی ! –بزرگترین نوآور مشرق‌زمین – عادل و معصوم نبوده است و …… لحن گفتار استاد‌دکتر‌کدکنی بی‌شباهت همان لحنی نیست که درباره شاملو حرف زده‌اند . تحقیرآمیز و یکی به نعل ستایش و یکی به میخ انکار .
ابتدا فرازهایی از فرودهای کلامی استاد دکترکدکنی :
– اگر قرار شود ده شعر برجسته از عصر ما انتخاب شود ، احتمال انتحاب کدام شعر‌ها بیشتر خواهد بود ….. آنچه من تردیدی در آن ندارم ، این است که شعر عقاب “خانلری یکی از آن ده شعر است….( ص ۷)
– خانلری در میان شاعران صد سال اخیر ایران ، با کمترین حجم شعر ، بیشترین پایگاه شعری را به دست آورده است ….. از قدما فقط بابا‌طاهر و خیام را داریم که در چنین حجم کمی ، صدرنشین تاریخ شعر هزارودویست‌ساله ما شده‌اند و در متاخران به ویژه در صد سال اخیر این خانلری است ….. (ص۸)
– خانلری در سال‌های بعد از شهریور ۱۳۲۰ با انتشار نمونه‌های متعددی از شعر غنایی نو ( یعنی که شعر نیما افراطی است ) ذهن‌ها را با ضرورت تجدد در شعر آشنا کرد …… جمعی از جوانان مایه ور آن سالها از طریق خانلری به ضرورت تجدد در شعر فارسی پی‌می‌برند و حق این است که آثار توکلی ، نادرپور ‌، سایه ، مشیری و جمع کثیری از جوانان نوجوی آن سالها ، پیش از آنکه متاثر از نیما‌یوشیج باشند ، متاثر از نمونه‌های شعری خانلری و آرا انتقادی او بوده است . ( ص ۹ )