نام کتاب: تکه‌های گم‌شدۀ یک نویسنده

نویسنده: برگزیدگان جایزه بهمن ۱۴۰۲

ناشر: آواز

نوبت چاپ: اول ۱۴۰۳

تعداد صفحه: ۹۹

قیمت: ۱۳۵هزار تومان

تصور کنید که همین حالا تصمیم می‌گیرید کتابی انتخاب کنید و در تعطیلات پیش رو آن را بخوانید. احتمالا به کتابفروشی می‌روید یا به فروشگاه‌های آنلاین کتاب سر می‌زنید. چه چیزی باعث می‌شود کتاب ب را انتخاب کنید نه کتاب الف را؟ شاید دوستی در مورد آن توصیه‌ای کرده است. یا احتمالاً نام نویسنده یا مترجم را قبلاً شنیده‌‌اید. احتمال دارد تصویر جلد کتاب یا حتی تعداد صفحات کتاب هم در انتخابتان تاثیر بگذارد. حالا شاید چند خطِ داخل یا پشت کتاب را بخوانید. شاید نوشته باشد برندۀ یک جایزه ادبی یا برگزیدۀ یک روزنامه یا…. قطعاً این مورد می‌تواند روی انتخابتان تاثیر بگذارد. چرا که جوایز ادبی معیار خوبی برای انتخاب کتاب است و شما می‌توانید با خیال راحت آن کتاب را برای خواندن انتخاب کنید.

در جهان، جوایز ادبی معتبر زیادی وجود دارد که در ادامه به چند نمونه از آن اشاره می‌کنم. یکی از معروف‌ترین آنها جایزۀ نوبل ادبیات است که به یک اثر اهدا نمی‌شود بلکه به مجموعۀ کارهای نویسنده تعلق می‌گیرد. جایزۀ دیگر جایزۀ جهانی بوکر است که هر نویسنده‌ای از هر نقطۀ جهان می‌تواند در آن شرکت کند. دیگر جایزۀ معتبر جهان، گنکور است که معیار خوبی برای خواندن آثار درخشان فرانسوی به ‌شمار می‌رود. جایزۀ پولیتزر مختص آثار آمریکایی است که شهرت بیشتری در بخش روزنامه‌نگاری دارد. جایزۀ گاردین، جایزۀ بوکر عربی، جایزۀ ادبی هانس کریستین اندرسن، جایزۀ کافکا، جایزۀ سروانتس و… نام‌های دیگر، نمونه‌های خوب دیگری از جوایز ادبی جهان بشمار می‌روند.

در ایران نیز جوایز ادبی بسیاری هر سال برگزار می‌شود و نویسنده‌های خوبی را به ادبیات ایران معرفی می‌کند. جایزۀ هوشنگ گلشیری تا سال ۱۳۹۳ هر سال در حوزۀ رمان، رمان اول، مجموعه داستان و مجموعه داستان اول اهدا می‌شد. جایزۀ صادق هدایت از سال ۱۳۸۱ به داستان‌کوتاه‌های منتشرنشده تعلق می‌گیرد. جایزۀ جلال آل احمد یک جایزۀ دولتی است که هر سال برگزار می‌شود. جایزۀ مهرگان یک جایزۀ غیردولتی است که هر دو سال یک‌بار برگزار می‌شود و جایزۀ پروین اعتصامی هر دو سال یک‌بار، به بهترین اثر فارسی‌زبان اعطا می‌شود. جوایز بیشتری هر سال به‌صورت مستقل برگزار می‌شود که از اعتبار خوبی برخوردار هستند که در اینجا نامشان برده نشده است.

اما چرا دربارۀ جوایز ادبی صحبت کردیم. دلیلش کتاب «تکه‌های گمشدۀ یک نویسنده» است که داستان‌های برگزیدۀ دورۀ ششم جایزۀ ادبی بهمن را در خود جای داده و توسط نشر آواز در اردیبهشت ۱۴۰۳ منتشر شده است. جایزۀ ادبی بهمن به همت خانم فرزانه کرم‌پور برگزار می‌شود که روز پنجشنبه ۱۶ اردیبهشت‌ماه در خانه‌موزۀ بتهوون در مراسمی از کتابش رونمایی شد. هم‌زمان با رونمایی از کتاب نفرات برگزیده معرفی شدند و از آنان تجلیل کردند. برگزیدگان این جایزه را در ادامه خواهیم شناخت.

کتاب شامل ۱۱ داستان کوتاه است که به‌لحاظ ساختاری یا مفهوم با هم ارتباطی ندارند. هرچند در مضمونِ چند داستان می‌توان ارتباط‌هایی جستجو کرد که به‌گمانم دلیلش راوی هم‌جنس باشد.

داستان «صدجفت» به قلم اعظم صالحی مقدم، مقام اول دورۀ ششم جایزۀ ادبی بهمن را از آن خود کرده است. داستان از زبان راوی اول‌شخص روایت می‌شود. زنی پس از سال‌ها به شهر کودکی‌هایش سفر می‌کند تا به‌قول نویسنده دیداری تازه کند و یک جفت قالی دست‌باف بخرد اما تا پایش را در شهر می‌گذارد خاطرات کودکی و قصه‌های زن پدرش رهایش نمی‌کنند. داستانی که با تار و پود قالی‌ها درهم آمیخته است.

داستان «روز چهل و سوم» نوشتۀ خوشه شایان مقام دوم جایزۀ ادبی بهمن را کسب کرده است. باز هم راوی اول‌شخص زنی‌ است که فرزندش را خطاب کرده، احساسات و خاطراتش را بازگو می‌کند. از اواسط داستان آرام‌آرام به شک می‌افتیم و در آخر دچار شگفتی می‌شویم.

نگار مؤمنی‌پور مقام سوم جایزۀ ادبی بهمن را با داستان «ساکنان خوش‌شانس خیابان وِلفرِ تگزاس» به دست آورد. داستان خانواده‌ای ایرانی را روایت می‌کند که به تگزاس مهاجرت کرده‌اند. پدر خانواده بعد از خرید از یک فروشگاه، برندۀ یک باربکیو می‌شود. بعد از این خوش‌شانسی، آن‌ها اتفاقاتی را از سر می‌گذرانند. در این داستان طنز تلخی وجود دارد که کمی تلخی‌اش همراه خواننده می‌ماند.

هشت داستان برگزیدۀ دیگر: «آخرین تکۀ پازل» نوشتۀ نیلوفر رحمانی؛ «اصغر آقا» به قلم مریم قاسم‌پور؛ «اگر همیشه ده دقیقه دیرتر می‌رسیدم!» نوشتۀ مینا افجه؛ «تکه‌های گمشدۀ یک نویسنده» نوشتۀ فاطمه اسدی؛ «مادرم مهری» به قلم فریبا آهنگر؛ «من زورم نمی‌رسه مامان» نوشتۀ سیما سعادت و «واریاسیون بنفش» نوشتۀ الهام عزیززاده‌آرائی.

ندا صالحی