نام کتاب: رمان ۱۱، کتاب ۱۸

نام نویسنده: داگ سولستاد

نام مترجم: عبداله جمنی

نام ناشر: نوای مکتوب

نوبت چاپ: اول ۱۴۰۲

تعداد صفحه: ۱۵۲

قیمت: ۱۳۵ هزار تومان

داگ سولستاد متولد ۱۹۴۱ رمان‌نویس، داستان‌نویس و نمایشنامه‌نویس نروژی است که آثارش به بیش از بیست زبان ترجمه شده است. او علاوه بر جوایز متعددی که در کارنامه‌ی خود دارد، تاکنون سه بار جایزه‌ی منتقدان ادبی نروژ را نیز دریافت کرده است.

سولستاد که یکی از نویسندگان برجسته‌ی نروژ است، مقالات مختلفی را برای مجلات و روزنامه‌های ادبی منتشر کرده که منتخبی از آن‌ها در سه جلد مجزا گردآوری و منتشر شده است.

او همچنین پس از پنج جام‌ جهانی فوتبال، همراه با جان میشله رمان‌نویس و همکارش، گزارشی ادبی، شامل تحلیلی مرکب از تفسیر سیاسی و فرهنگی منتشر کرده است که در زمان خود بدیع و بحث برانگیز بودند.

سولستاد که از شانزده‌سالگی با خواندن داستان‌های کنوت هامسون، نویسنده‌ی بزرگ نروژی، به نوشتن علاقه‌مند ‌شد، دو داستان اول خود را نیز تحت تأثیر آثار قلعه و محاکمه‌ی کافکا نوشته است.

او نوشتن را در بیست‌وسه‌سالگی با داستان‌های کوتاه شروع کرد. سپس به عنوان معلم به روستایی دورافتاده در شمال نروژ رفت. خود سولستاد در این باره می‌گوید: «به مردم گفتم که برای ادامه‌ی تحصیل در دانشگاه درآمد کسب می‌کنم، اما در واقع تصمیم گرفته بودم که بنویسم.»

«رمان ۱۱، کتاب ۱۸» داستان بیورن هانسن، پسری فقیر از یک شهر ساحلی نروژ است که به دلیل شیفتگی به زنی به نام تورید لامرز، همسر و پسر کوچکش را رها می‌کند، به شهر کونگسبرگ می‌رود و ۱۴سال در آنجا به‌عنوان خزانه‌دار شهر مشغول زندگی می‌شود. اما هنگامی که با گروهی آماتور، نمایش ناموفقی از اردک وحشی ایبسن را روی صحنه می‌برد، ضعف روانی او شروع شده و شور و شعف زندگی مشترکش به‌تدریج به پایان می‌رسد.

چهار سال بعد، در نقطه‌ی شروع داستان، پسرش پیتر که سال‌ها او را ندیده است، برای تحصیل به کونگسبرگ می‌آید. بیورن هانسن به او محل اقامت می‌دهد و از شباهت ظاهری پسر با خودش و همچنین از اعتمادبه‌نفس او شگفت‌زده می‌شود. تأثیر پیتر بر زندگی بیورن، نمایشی هنرمندانه از اسرار رفتار و روابط انسانی است:

«از آن زمان به بعد بیورن هانسن هر وقت پسرش با ذوق‌وشوق درباره‌ی زمانه‌ی خودش حرف می‌زد احساس درد می‌کرد. گوش‌دادن به توضیحات پیتر درباره‌ی آهنگ پر شور و شتاب زمانه‌اش، به‌ویژه لحن افاده‌آمیزش در حرف‌زدن، بیورن هانسن را آزار می‌داد، چون او از اوضاع خبر داشت. اما پسر نمی‌دانست که بیورن هانسن از اوضاع خبر داشت، پس به رفتارش ادامه می‌داد.»

عنوان عجیب و غریب «رمان ۱۱، کتاب ۱۸» بر قطع ارتباط با واقعیت تأکید و روند گذار بیورن هانسن را از یک حوزه به حوزه‌ی دیگری از زندگی ترسیم می‌کند.

با وجود تأثیری که حضور پسر در نگرش بیورن هانسن به زندگی می‌گذارد، باز او میل به قمار زندگی را از دست نمی‌دهد. او در میان بحران میانسالی، به‌علت اجتناب‌ناپذیربودن سرنوشتش آشفته است؛ و دکتر شولتز، کسی است که بیورن را درک و به او کمک می‌کند تا طرحی را برای خنثی‌کردن سرنوشت اجرا کند. طرحی که به موجب آن بیورن هانسن نه خود، نفی بزرگ خود را، از طریق اقدامی که برگشت‌ناپذیر خواهد بود، به فعلیت می‌رساند و از این طریق، ارتباط جدیدی بین خود و جامعه می‌آفریند.

«جذابیتِ مقاومت‌ناپذیرِ سرکار گذاشتن جامعه –دوستانش، آشنایانش، حتی پسر خودش– نبود که او را به اجرای این نقشه واداشته بود. پس انگیزه‌ی او چه بود؟ نمی‌دانست. اما انجامش داده بود.»

و بدین‌ترتیب او از طریق انزوای انتخابی، در تلاش برای اصالت بخشیدن به هویت خود است. بیورن سبک زندگی مرموزی برای خود برمی‌گزیند و از آن احساس رضایت می‌کند. این شیوه‌ی نگرش به زندگی، انتخاب فرودی به درون نامعلوم و مطلقاَ بی‌بازگشت، در کتاب دیگر سولستاد با نام تی سینگر نیز محور اصلی داستان است.

داگ سولستاد در غالب آثار خود روند کشمکش درونی وجود و ماهیت انسان را به زبانی ساده به اشتراک می‌گذارد. شاید به همین خاطر است که او یکی از فرهنگ‌سازان جامعه‌ی نروژ و همزمان یکی از محبوب‌ترین شخصیت‌های ادبی آن کشور است.

رمان ۱۱، کتاب ۱۸ که جایزه‌ی ادبیات منتقدان نروژی را دریافت کرد، همان‌طور که بن جفری، مکمل ادبی مجله‌ی تایمز می‌گوید، به‌طور عجیبی ساده و درعین‌حال عمیق است.

این رمان اولین بار در سال ۱۴۰۲ با ترجمه‌ی عبداله جمنی توسط انتشارات نوای مکتوب، در ۱۵۲ صفحه به چاپ رسیده است.

ایلناز نواب‌پور